Nota van Bibliodroom, uitgever van het boek

Zorgen, het zit in ons. We zijn amper de luier ontgroeid en bekommerd om onze klasgenootjes.

Als tiener verwennen we onze vrienden en is er altijd wel een opa of een oma die we mateloos

koesteren. En eenmaal we vader of moeder worden, tekenen we een zorgcontract van

onbepaalde duur. Het zorgen voelt heerlijk en maakt losjes deel uit van het dagdagelijkse leven.

Tot we voor korte of langere tijd ziek worden en gelukkig mensen vinden die naar ons omzien,

professioneel of in onze nabije omgeving. Of wanneer – vroeg of laat – een ouder of een partner

op onze hulp beroep moet doen. Vanaf hier voelt het zorgen als een opgave die zonder schroom

de dagen domineert.

 

Zelden was de zorg actueler dan nu. Niet zomaar een beke, maar in extremen. Het

achtuurapplaus was nauwelijks uitgestorven als de witte helden onder klodders bagger bedolven

werden. Het maatschappelijke en politieke debat heeft het over de zorg: regels en

rekenoefeningen. Dat die hun plaats hebben is evident. Toch is het onafwendbaar om steeds

terug te vallen op de essentie, het zorgen: de eenvoudige attitude waarbij mensen respectvol

met mekaars kwetsbaarheid omgaan.

 

Hoe Meester Verbiest Joriske werd is het intellectuele en ervaringsgerichte testament van Trees

Coucke die 40 jaar met een kritische blik het zorgen vanuit heel diverse hoeken bekeek. Als

master in de verplegingswetenschappen is ze verpleegkundige, docent, vroeger directeur van

een school voor verpleging en stond ze aan de wieg van sTimul, een initiatief voor

ervaringsgerichte opleiding waarbij men concrete zorgsituaties simuleert en die door

(toekomstige) zorgverleners laat beleven. Vaak leidt dit tot verrassende vaststellingen die het

routineus handelen een schop onder de kont geven en aansturen op een frisse en

gepersonaliseerde aanpak.

 

Trees schreef geen codex of leerboek. Ze lijst geen tips en trucs op. Uit haar lange loopbaan pikt

ze enkele themagebonden praktijkvoorbeelden op. De ene keer zijn die vertederend, een andere

keer is er een ongemakkelijk kantje aan. De impressies daarbij worden telkens bekeken vanuit de

ooghoek van de verzorgende én van diegene die de zorg ondergaat. Gevoelige vragen zijn nooit

ver weg: Hoe voelt het om plots in grote mate afhankelijk van anderen te zijn? Verlies je

daarmee ook de regie over het leven? Komt het verkleinwoord waarmee je aangesproken wordt

wel zo sympathiek over als het bedoeld is? Wat met het schaamtegevoel als iemand anders je

wast? … Stuk voor stuk zijn dit gevoelens waarbij harde conclusies niet op hun plaats zijn,

bedenkingen des te meer. Mijmeren over zorg, zoals de ondertitel het stelt, is een doel op zich.

De volgende stap is het inpassen in de eigen toestand.

 

Het lijdt geen twijfel dat iedereen dit goed wil doen. Voor professionelen zitten soms structuren

en procedures dwars. Voor wie er niet toe opgeleid is, wenkt een totaal nieuwe ervaring. Vaak is

het uitproberen, lukken of mislukken. Daarom schenkt het boek ook aandacht aan mantelzorg.

Kennis speelt een rol, maar wie goed wil zorgen laat de wederzijdse warmte primeren.

Zorgverlener naar zorgontvanger en vice versa. Trees typeert en verpersoonlijkt die warmte die

we allemaal wensen voor wie ons genegen en broos is. Zorgen zit in ons. Het verfijnen ervan

tekent voor subtiel geluk.